مفدی زکریا شاعر انقلابی الجزایر

پنجم جولای سالگرد استقلال الجزایر از استعمار فرانسه، یادآور سختی ها و رنج های ملتی است که بیش از ۱۳۰ سال (از سال ۱۸۳۰ تا ۱۹۶۲ میلادی) تحت استثمار دولت فرانسه روزگار گذرانده و ستم بسیاری را متحمل شده و در پایان نیز با پرداخت هزینه انسانی گزافی، به استقلال رسیده و به این رنج تاریخی پایان دادند و اکنون ۶۰ سال از استقلال این کشور آفریقایی سپری می گردد. به بهانه سالروز استقلال الجزایر، به سراغ مفدی زکریا شاعر انقلابی الجزایر رفته و به معرفی وی می پردازیم.

مفدی زکریا شاعر و انقلابی الجزایری که سراینده سرود ملی این کشور نیز به شمار می رود، به تاریخ ۱۲ ژوئن سال ۱۹۰۸ در ولایت غردایه جنوب الجزایر چشم به جهان گشود. آموزش ابتدایی را در مکتب خانه های محل تولدش گذراند و در آن قرآن کریم و زبان عربی را فراگرفت. سپس برای تحصیل علم به کشور همجوارش تونس رفت و در آنجا با زبان فرانسه آشنا گردید و سپس به دانشگاه زیتونه راه یافت و تحصیلات خویش را در آنجا ادامه داد.
وی از کودکی به شعر و ادب شیفتگی بسیار داشته و تاریخ بزرگان کشورش را دوست می داشت و آن را مطالعه می کرد.
وی که نمی توانست نسبت به رنج و محنت هموطنانش در کشور الجزایر بی تفاوت باشد، فعالیت های سیاسی خویش را آغاز نمود و در ابتدای دهه قرن بیستم به جنبش های آزادی خواه الجزایری پیوست و با سروده هایش از آزادی خواهان به حمایت برخاست. وی در ادامه به عضویت حزب ملت جزایری درآمد و حتی دبیرکل آن حزب گردید و بارها توسط استعمار فرانسه دستگیر و روانه زندان گردید.
وی در سال ۱۹۳۷ به مدت سه سال به زندان افتاد و در ۱۹۴۶ نیز ۶ ماه حبس را در بازداشتگاه فرانسه تحمل نمود.
زمانی که به سال ۱۹۵۵ پیوستن خود را به انقلاب الجزایر اعلام و در زندان سرکاجی مدتی را سپری نمود، شعر “قسماً” را سرود که در سالهای پس از استقلال الجزایر به سرود ملی این کشور تبدیل گردید.
وی در سال ۱۹۵۹ توانست از زندان بگریزد و به کشور مراکش رفته و در آنجا بیماری هایی را که بر اثر شکنجه و رنج در زندان برایش ایجاد شده بود، درمان نمود و پس از بهبودی، روزنامه المجاهد را تاسیس کرد.

پس از استقلال کشورش از استعمار فرانسه، پیوسته در کشورهای عربی شمال آفریقا در رفت و آمد بود و بیشتر زمانش در کشور مراکش سپری گردید.
از وی چند دیوان شعری برجای مانده از جمله: زیر سایه زیتون، آتش مقدس، الیاد الجزایر.
وی سرانجام پس از عمری ماجراجویی و مجاهدت در راه آزادی سرزمینش به تاریخ ۱۷ آگوست سال ۱۹۷۷ هنگامی که ۶۹ بهار از عمرش سپری گردیده بود، در تونس دیده از جهان فروبست. پیکرش را به الجزایر منتقل کرده و در زادگاهش منطقه غردایه به خاک سپردند.
وی از شاعران برجسته کشور الجزایر بوده که نامش با انقلاب و خیزش این کشور علیه استعمار فرانسه گره خورده است و از سرایندگان نامدار ادبیات معاصر عربی به شمار می رود و به ویژه اشعار حماسی اش در استعمار ستیزی، از شهرت بسزایی برخوردار است.

  • دکتر محمدجواد گودینی نویسنده و پژوهشگر