تاملی بر دلاوری و شجاعت بی‌مانند امام‌حسین(ع) 

در یک نگاه کلی، می توان فضیلت ها و آراستگی های امام حسین(ع) را به دو بخش تقسیم نمود: ۱- فضیلت های تباری و شرافت نسب. ۲- فضیلت های معنوی، انسانی، رفتاری و اخلاقی.
درباره ی فضیلت های تباری آن ابرمرد تاریخ، باید گفت آن یگانه ی دوران از نَسَبی شریف در میان قریش (به عنوان شریف ترین قبیله ی عرب) برخوردار و پدر، مادر و جدش (علیهم السلام) برترین انسان های روزگار بوده و کسی در فضیلت و والاتباری به آن حضرت(ع)، جد(ص)، پدر(ع) و مادرش(س) نخواهد رسید. (تاملی بر زندگانی و سیره عملی امام حسین بن علی«ع»، ص۴۷- ۴۱).
او از سلاله پاک رسول خدا(ص) یعنی از بنی هاشم و بنی عبد المطلب بوده و از نسل خاتم پیامبران(ص) است. در بزرگی و فضیلت پدرش امام علی(ع) و مادرش حضرت فاطمه ی زهرا(س) نیز تردیدی وجود نداشته و کسی را نمی توان یافت که به این نسب شریف و تبار گرانقدر (که از نسل حضرت ابراهیم«ع» و اسماعیل«ع» و نامدارترین رجال قریش همانند عبد مناف، هاشم، عبد المطلب، عبد الله، ابو طالب، پیامبر اکرم«ص»، امیر مومنان«ع» و حضرت صدیقه«س» است و میراث دار شخصیت های سترگ و نامور عرب به شمار می رود) دست یافته و یا نظیری برای امام(ع) در بزرگی تبار و خانواده بیابد. از این رو امام حسین بن علی(ع) در فضیلت و بزرگی تبار و شرافت نسب دارای نسبی با کرامت و شریف بوده و جایگاه رفیعی و دست نیافتنی در میان اشراف و بزرگان عرب (همه ی قبایل عرب) بوده است.
بدون تردید فضیلت سالار شهیدان(ع) تنها به انتساب به رسول گرامی اسلام(ص)، امیر مومنان(ع)، حضرت زهرا(س) و برخورداری از نسبی شریف و والا در میان قریش و دیگر قبایل عرب نیست؛ بلکه فضیلت های معنوی، اخلاقی و انسانی فراوانی در اهل بیت پیامبر(ص) از جمله وجود مبارک سالار شهیدان امام حسین بن علی(ع) جمع گردیده است که این خاندان(ع) را از دیگر افراد امت متمایز می نماید.
شجاعت و دلاوری از ویژگی های والای اخلاقی و انسانی بوده که در نقطه مقابل ترس و دلهره قرار دارد و جای می گیرد و از کمالات برجسته بشری بوده و فردی که به آن صفت آراسته گردد، به سادگی می تواند از حقوق خویش به دفاع برخاسته، در برابر بیداد و استبداد ایستادگی کرده و در برابر گفتمان و راه و مرامی که برگزیده، جانفشانی نماید. فرد دلاور در راه دفاع از حق و مسیر صحیح از کمی یاوران خویش هراسی به خود راه نداده و از ایستادگی در برابر انبوه دشمنان، باکی ندارد.
شجاعت امام(ع) در ایستادگی در برابر قدرتِ گسترده ی یزید بن معاویه- که بر همه ی مناطق جهان اسلام در آن روزگار حاکم بود و کسی را یارای ایستادگی در برابر اقتدار چنین مرد توانمندی در آن روزگار نبود- مثال زدنی بلکه شگفت انگیز است.
امام حسین(ع) با وجود یاران اندک و انبوه دشمنان، هرگز از رسالت و استراتژی خویش عقب نشینی نکرد و دستِ بیعت به ستمگران و گردنکشان زمان خویش نداد؛ امام(ع) با دلاوری فراوان در برابر ارتش انبوه دشمن ایستادگی نمود و جان گرانمایه اش را نیز در این راه مقدس نثار کرد و درخت اسلام را با خون مقدس و ارجمندش آبیاری نمود.
ثبات قدم، استواری و دلاوری امام حسین بن علی(ع) در همه ی صحنه های زندگی (بویژه در روز عاشوراء که به حق می توان آن روز را نماد شجاعت، ایستادگی، پایمردی و استواری بر مسیر حق و عدم تزلزل در برابر باطل دانست) مشهود و قابل ملاحظه است. (کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج۲ ص۴۵۳).
امام حسین(ع) آن دلاوری است که قدمش در آوردگاه های دشوار هرگز سست نگردید؛ بلکه استواری و استقامت آن حضرت(ع) از کوه نیز بیشتر بود و کوچکترین تزلزلی در ایستادگی و مقاومتش در برابر ستمگران و گردنکشان (با وجود یاران اندکی که پیرامونش حلقه زده بودند و با جانهایشان از امام«ع» و اهل بیتش«ع» محافظت می کردند) بوجود نیامد. در روز عاشوراء گروه بسیاری از سپاهیان یزید به فرماندهی عُمَر بن سعد بن ابی وقّاص، امام حسین بن علی(ع) و اصحابش را محاصره کرده و آب را بر خیام امام(ع) بستند؛ اما این رخداد کوچترین تاثیری در شجاعت ستودنی امام حسین(ع) بوجود نیاورد.
جنگ آوری امام حسین(ع) در روز عاشوراء با وجود جراحت های فراوان و تشنگی نیز بسیار شگفت انگیز و بی مانند بوده است. امام حسین(ع) در روز عاشوراء بسان شیری خشمگین بر لشکر عمر سعد یورش آورده و گروه بسیاری از دنیا طلبان و دوستداران خاندان اموی را به قتل رساند. هر کس در برابر دیدگان امام حسین(ع) ظاهر می گردید و اراده می کرد با امام(ع) به مبارزه برخیزد، به دستِ توانای آن یگانه ی روزگار(ع) بر خاک می افتاد. عرصه چنان بر دشمنان تنگ گردید که ناگزیر شدند از نبردِ تنها با امام(ع) خودداری کرده و به صورت دسته جمعی بر آن امام همام(ع) یورش آورند.
شجاعت امام حسین بن علی(ع) و صبرش در برابر دشمنان، چیزی است که در گذشتگان و آیندگان نمونه و مانند ندارد. دلاوری امام حسین(ع) آن چنان سترگ و قابل ملاحظه است که می توان گفت، مثال و الگویی برای همه ی شجاعان و قوی دلان به شمار می رود و ثبات قدم و استواری امام(ع) در برابر دشمنان(ع)، بسیار فراتر از آن است که در ذهن ها گنجیده و در نوشتار بتوان آن را تصویر نمود. فقط می توان در وصف این شجاعت و دلاوری بی مانند گفت:
امام حسین(ع) به مقامی در شجاعت، دلاوری، ایستادگی در برابر باطل و استقامت در راه حق دست یافت که همگان از دستیابی بدان درجه از شجاعت ناتوان بوده و کسی را یارای آن نیست که به این حد و اندازه از شجاعت و دلاوری رسیده و با آن شجاعت و صبر در برابر دشمنان برابری نماید.
از آن حضرت روایت است که فرمود: “مرگ همراه با عزت و سرفرازی از زندگی توام با ذلت، خواری و کوچکی بهتر و برتر است”. (بحار الأنوار، ج۴۴ ص۱۹۲).
آری، حسین بن علی(ع) که اسوه آزادی خواهان، حق طلبان و جوانمردان است،‌ در شجاعت و ایستادگی در برابر ستمکاران و تبه کاران از شجاعت بسیار بالایی برخوردار بوده و بهترین جلوه آن شجاعت بی مانند، قیام عاشوراء و واقعه کربلا است که توسط آن حضرت(ع) و اهل بیت و اصحابش با محوریت سرور آزادگان حضرت حسین(ع) رقم خورد و به فرجام رسید و نتیجه آن نیز حفظ و حراست از آیین نوپای اسلام در برابر تعدی گری امویان و تلاش آنان برای تحریف عملی آیین اسلام و به انحراف کشاندن آموزه های دینی بوده است. از این رو بزرگان گفته اند: الاسلامُ مُحَمَّدِی الأصل، حُسَینیُّ البَقَاءِ (تاریخ سید الشهداء، ص۴۶- ۴۹).

فهرست منابع:
۱- اربلی، علی بن عیسی بن أبی الفتح، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، المجمع العالمی لأهل البیت(ع) ۱۴۲۶ق
۲- صفایی حائری، عباس، تاریخ سید الشهدا(ع)، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران ۱۳۸۲
۳- گودینی، محمد جواد، تاملی بر زندگانی و سیره عملی امام حسین بن علی(ع)، انتشارات نظری ۱۳۹۹
۴- مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء ۱۹۸۳